Sporen in de Zak van Zuid-Beveland

Over lammetjes en schapenkaas

Zes maal per jaar is de doorgang door de Westerscheldetunnel een hele zaterdag gratis. Meestal maken we daar gebruik van om eens ergens anders te wandelen of op bezoek te gaan. Zo ook op zaterdag 28 november, een frisse zonnige dag die perfect was voor een wandeling aan, wat wij hier noemen, de overkant. In de hoop meteen een lekker stukje schapenkaas te kunnen scoren kozen we voor een knooppuntenroute van het netwerk Zeeland vanuit de Schaapskooi Schaap en Zo in Heinkenszand.

Samenvatting van de routebeschrijving

Parkeren kan bij de Schaapskooi aan de Nieuwkamerseweg 3 in Heinkenszand. Daarna de gele pijltjes volgen via: 11 - 12 - 13 - 15 - 16 - 21 - 74 - 75 - 10 - 13. Daarmee is de eerste lus gelopen, dan volgt: 13 - 12 - 11 - 35. Dan wijkt de route even af van de knooppunten: bij knp 35 r.a. richting 96, maar op de driesprong links aanhouden: Vlaandertse dijk. Op de kruising la: Zuiderlandseweg. einde weg ra Oude Zanddijk en bij knp 34 de gele pijltjes weer volgen naar 11. 

De beschreven route (met achtergrondinformatie) vond ik op de site van de ANWB. Daar staat ook een GPX link. Zie: Bloemdijken in Zuid Beveland Zoals de titel al aangeeft is de route vooral in het voorjaar (bloeiende meidoorns en fruitbomen) en de zomer (uitbundig bloeiende dijkflora) zeer de moeite waard. De lengte is ongeveer 10 km.

De route is ook opgenomen in het Zakboekje Sporen in de zak, te verkrijgen bij de VVV. Er staan 10 themaroutes in die door de Zak van Zuid-Beveland gaan.

Hoewel er naar verhouding veel verharde wegen in de route voorkomen was dat op dit tijdstip geen probleem: de kronkelige dijkwegen waren erg rustig.

Onze wandelervaring

We boffen met het weer: de zon schijnt volop en de kou valt erg mee. Natuurlijk zijn de bomen kaal en liggen de schaapjes lekker droog in hun schaapskooi te wachten op het voorjaar, als er ook weer lammetjes zullen zijn. Door de Corona maatregelen is het restaurant en het bij de Schaapkooi horende winkeltje dicht. Geen schapenkaas voor ons dus dit keer.

De route maakt een acht, met de Schaapskooi als kruispunt. We lopen eerst de langste lus. De routebeschrijving van de ANWB geeft uitgebreide achtergrondinformatie, over onder andere de schaapskooi, het landschap waar we door lopen, de geschiedenis van de welen (overblijfselen van overstromingen), de bloemdijken, de vogels en vlinders die hier 's zomers te vinden zijn. En het kenmerkende heggenlandschap. De met meidoorn en andere stekelige struiken afgezette grasvelden voor het vee zijn in het voorjaar prachtig om te zien: een wit gewolkte bloemenzee die vogels, vlinders en insecten aantrekt. Dat de dijken in dit gebied kronkelen heeft met overstromingen te maken. Doorbraken lieten diepe plassen na, waarna er een nieuwe dijk omheen gelegd werd. De bomen op de dijken zorgen 's zomers voor ruisende koelte.

Dwars door bijzondere stukjes natuur van Natuurmonumenten mogen we lopen, waar we helaas stuiten op een vrouw met 4 stevige, nogal wilde honden, die vindt dat ze daar haar honden mag laten uitrennen en niet wil geloven dat ze toch echt aan de lijn moeten. Na een stevige discussie en met niet bepaald een veilig gevoel vervolgen we de aangewezen route, terwijl ze de honden nauwelijks in bedwang kan houden.

Na de eerste lus afgelegd te hebben, komen we via een knuppelweggetje op de Oudkamersedijk. Hier zijn aan weerszijden langs het gehele pad bomen geplant voor overleden kinderen met een stofwisselingsziekte. Indringende beelden, met teksten en foto's, soms van meerdere kinderen uit een gezin. Het raakt ons.

Op deze tweede lus is wat drukker, het is ook al middag ondertussen en mooi weer voor een wandeling. Terug bij de Schaapskooi, die we nu van de andere kant naderen, stuiten we op een versperring. Hoewel de gele pijltjes van het wandelknooppuntennetwerk toch echt rechtdoor wijzen om de Schaapskooi heen, staat er een tijdelijke afscheiding om de loslopende pony's en lama's tegen te houden, die op de doorlopende dijk het recht alleen hebben gekregen. Normaal gesproken zou je via het terras van de Schaapskooi terug kunnen lopen naar de parkeerplaats. Maar dat zit nu op slot. We stappen dus maar over de afscheiding, wagen ons tussen het loslopende vee en klimmen aan het einde van het pad over een hek.

Einde van een mooie wandeling, die we in het voorjaar graag nog eens over zullen doen. Maar dan wel door de weeks, het ziet er naar uit dat het er in de weekenden drukker is dan wij in Zeeuws-Vlaanderen gewend zijn.

Resultaten zesentwintigste week

Op 28 november liepen in Heinkenszand een wandeling van 10,8 km en op 23 en 26 november resp. 5,2 en 6,5 in de Braakman-Zuid. Totaal 22,5 km.

© Jannie Trouwborst, november 2020.

Sinds 31 mei 2020 in totaal gelopen: 425,5 km (afgerond).

Het Waterwingebied tussen Heikant en Sint Jansteen

Op woensdag 18 november toverde de herfst een schitterende wandeldag tevoorschijn. Met lenteachtige temperaturen en een zomers zonnetje, terwijl de prachtige herfstkleuren van de omgeving waarin we wandelden het plaatje compleet maakten. Weer op pad met de oude kaart van de wandelknooppunten van Zeeuws-Vlaanderen. Beetje eigenwijs, maar ook omdat er op de Plan je eigen wandelroute kaart van de VVV een verbinding ontbrak die op de oude kaart wel stond. En waarvan ik bijna zeker wist dat die niet verdwenen kon zijn. Maar het is allemaal gelukt en we hebben een fijne, voor 80% onverharde wandeling gemaakt. Ook dat laatste was op onze kaart beter te zien dan op de digitale kaart van de VVV.

Samenvatting van de routebeschrijving

Parkeren kan in Heikant bij knp 70, schuin tegenover de kerk op de hoek van de Polenstraat en de Julianastraat. De volgorde wordt vervolgens: 70 - 85 - 88 - 84 - 97 - 98 - 96 - 71 - 95 - 84 - 88 - 87 - (86) - 89 - 70. Totale lengte 9 km. 71 Bleek een nieuw nummer, dat nog niet op de kaart stond (ook niet bij de VVV) en bij 87 - 86 - 89 ontstond enige verwarring. Daarover later meer.

Bijzondere kerk met kapel

Voor we aan onze wandeling beginnen bezoeken we de kapel van de Heilige Theresia van het Kind Jezus Kerk van Heikant. We waren hier al eerder, maar intussen heb ik meer opgezocht over deze heilige: Theresia van Lisieux. Haar geschiedenis is best bijzonder. Geboren in 1873, overleden in 1897 en heilig verklaard in 1925. Niet zo lang geleden dus.

Kristien Hemmerechts vond het blijkbaar ook een bijzonder verhaal en heeft er een roman (Kleine zielen) over geschreven, waarin ze het verhaal van Theresia vervlecht met dat van een hedendaags meisje. Zonder iets met heiligen te hebben, vind ik het wel altijd leuk de attributen die heiligen bij zich dragen te kunnen duiden. Voor Theresia zijn dat rode rozen, vanwege haar uitspraak: "Ik wil het rozen [= zegeningen] laten regenen op aarde". Aan haar wordt toegeschreven dat ze wonderbaarlijke genezingen kon verrichten. In de kapel vind je daar oude bordjes met bedankjes over aan de wanden.

Helaas is de kerk uit 1930 zelf niet open. In 1934 werd een processiepark achter de kerk aangelegd met een zevental kapelletjes. De Art Deco elementen aan de buitenzijde van de kerktoren vragen erom de binnenzijde eens te bekijken. Wij laten het nu voor wat het is en beginnen aan de wandeling. Misschien komen we bij de volgende Open Monumentendag terug. Zowel de kerk, de pastorie als het processiepark zijn geklasseerd als rijksmonument. De kapel is overdag altijd te bezoeken.

Van Heikant naar Sint Jansteen

Van de kerk lopen we ongeveer anderhalve km door het ruim opgezette dorp. Dan beginnen de zand- en bospaden waarover we tot vlak voor het einde zullen wandelen. Bij een grote zwerfkei met dichtregel (zie ook de wandeling Het Steenpad van Sint Jansteen) gaan we het Waterwingebied van Sint Jansteen binnen, beheerd door het Zeeuws Landschap. De combinatie Natuurgebied - Waterwingebied is ook hier prima gelukt (vergelijk de bossen van Westerschouwen). Hoe bijzonder het gebied is lees je HIER.

Het is er nu rustig, al komen we af en toe wandelaars tegen. De meesten met de hond keurig aan de lijn, want de boswachter maakt geregeld een ronde en deelt een behoorlijke bekeuring uit: € 97,50 per hond, hoorden we. Maar het werkt blijkbaar goed. Dat het hier in het weekend behoorlijk druk moet zijn, zien we als het pompstation gepasseerd zijn (96). Langs het pad staat een bordje dat we nog niet eerder zagen tijdens onze wandelingen: rechts houden en 1 m.50 afstand bewaren. Dit gebied is samen met de Clingense Bossen is een geliefde plek om te wandelen voor Oost-Zeeuws-Vlamingen, maar ook voor onze zuiderburen. Als wij in het bos op een bankje onze lunch opeten, valt het op hoe hinderlijk het geluid van het autoverkeer op de snelweg A11 in Vlaanderen doordringt. Het is het enige minpuntje, want de natuur en de wandeling zijn geweldig.

Van Sint Jansteen naar Heikant

We beginnen aan de terugweg die ook grotendeels onverhard is. Het blijft mooi wandelen in het Waterwingebied. Een klein stukje gaat over hetzelfde pad als op de heenweg, daarna steken we de Ellenstraat over en lopen langs de historische grenssteen, die gebroederlijk naast de nieuwe, bekende zwart-witte grenspaal staat. Ook hier zijn gedeelten van het natuurterrein in gebruik voor de watervoorziening. Een en ander wordt uitgelegd op een paneel langs het zandpad. Bij knp 87 kunnen we kiezen: rechtsom of linksom (via 86) naar 89. We kiezen voor rechtsom, lopen langs een aantrekkelijk paadje, maar stuiten dan op een verwarrende gele pijl. In overleg met een paar tegemoetkomende wandelaars negeren we de pijl en kiezen we voor een andere route. Pas de laatste 400 m. naar de auto zijn weer verhard.

Met 8,2 km voldoet de route niet helemaal aan ons streefdoel, maar we hebben een heerlijke dag achter de rug en vinden het zo wel best.

Resultaten vijfentwintigste week

Op 16 november liepen we een rondje van 5,3 km in de Braakman-Zuid en op 20 november eentje van 4,5 km langs het Isabellakanaal. Samen met de route vanuit Heikant wordt dat 18 km.

© Jannie Trouwborst, november 2020,

Sinds 31 mei 2020 in totaal gelopen: 403 km (afgerond).

In de Braakman-Zuid raak je nooit uitgekeken

Deze week kwam er door allerlei omstandigheden niet veel van wandelen. Toch zijn we er twee keer op uit getrokken om even een frisse neus te halen. En twee keer was dat in de bossen van de Braakman-Zuid. Er zijn zoveel rondjes te lopen, er is elk seizoen weer zoveel moois te zien. Het is geen straf daar te lopen.

Ik doe dat liever dan door de de polders wandelen in deze gure en natte tijd, waarin de akkers bijna allemaal weer kaal zijn en de wegen vol modder liggen, gevallen uit de banden van de enorme tractoren en andere landbouwvoertuigen die de velden in een reusachtige modderpoel veranderen. Triest om te zien hoe de grond volkomen kapot gereden wordt. Een ramp voor het bodemleven. Dan gaat het op de akkers van onze biologische boer toch heel anders en dat is te proeven aan de groente die we van hem kopen.

Maar goed het bos. Hoe wij onze route ook kiezen, ze komt meestal wel uit bij het uitzichtpunt in het nieuwste gedeelte van het bos. Daar staan twee bankjes en al zijn we inmiddels fit genoeg om de route zonder rust af te leggen, het is toch altijd fijn om daar even te gaan zitten. 

Aan de horizon schuiven piepkleine vrachtwagentjes voorbij: we zien ze wel maar horen ze niet. Wat we wel horen zijn de wulpen en de smienten en de luid gakkende groepen ganzen die zich verzamelen in de ruim uitgegraven kreken. De herfst tekent alle bomen op de achtergrond anders. Meer of minder kleur, kaal of nog in blad. Naaldbomen zorgen voor extra contrast.

Met tegenzin staan we op. We moeten weer naar huis. Het vooruitzicht dat we hier binnenkort weer zullen zitten geeft troost.

Resultaten vierentwintigste week

Op 9 november wandelden we er onze lange ronde van 7,2 km. En op 12 november een korte van 5,3 km. De rest van de week kwam er niets van zodat het totaal 12,5 km kwam te staan.

© Jannie Trouwborst, november 2020.

Sinds 31 mei 2020 in totaal gelopen: 385 km (afgerond).

De fortenlinie bij Koewacht

Vrijdag 6 november was een prachtige herfstdag. Hij begon fris, met wat lichte mist. Maar de zon won al snel aan kracht en maakte er een aangename wandeltemperatuur van. Voorzien van een lunch voor onderweg gingen we om kwart voor elf onderweg naar de start van onze wekelijkse lange wandeling.

De wandelknooppuntenkaart

De wandelknooppuntenkaart voor Oost-Zeeuws-Vlaanderen (Langs linies en kreken) uit 2014 is bijna versleten, zo vaak heeft zij al gediend om een wandeling uit te zetten. Ook dit keer lag zij aan de basis van onze wandeltocht. Dat het na zes jaar tijd wordt voor een nieuwere uitgave merkten we onderweg. Een tijdelijke oplossing kan zijn de Plan je eigen route van de VVV Zeeland.

Voor wie de tocht na wil lopen hier de juiste getallen van de route (overgenomen van de VVV site): 

Start P-plaats aan de Kievitendreef (ten z.o. van Axel, zijweg van de Tweede Verkorting). Daarvandaan rechtsaf het bos in, in de richting van nr. 65. Vervolgens: 92  - 91 - 90 - 82 - 81- ri 65 (tot de P-plaats). Doordat wij verdwaalden in het begin werd de lengte 9,9 km. Een extra rondje, dat wij niet durfden te maken in verband met de onjuistheid van onze oude kaart, zou kunnen zijn: na 81 - 80 - 86 - 87 - 81. Je loopt dan verder over de liniedijk, ziet meer forten en gaat nog door een stukje bos. De route komt dan op ongeveer 10 km uit. Hij is voor 80% onverhard.

Onderweg

We kiezen voor de route rechtsom, zodat we in het begin het langste verharde stuk al gehad hebben en verder kunnen genieten van voornamelijk onverhard lopen. We volgende de gele pijltjes van het wandelnetwerk en komen na een klein stukje bos uit bij een toegangsbordje van Staatsbosbeheer, met daarop een pijltje rechtsaf. We zijn verheugd. Want op onze oude kaart staat een slingerend akkerrandpad langs een watergang, dat een heleboel asfalt zal schelen. Het zou er in 2015 moeten liggen. Inderdaad zien we, als we de pijl volgen en de weg oversteken, een breed graspad langs de watergang. We volgen het pad een paar honderd meter, maar lopen helaas vast op een pas ingezaaide akker, zonder ruimte voor wandelaars langs het water. Er zit niets anders op, dan weer terug te keren naar het asfalt en het vervelendste stuk van de route te lopen: over het asfalt van de Tweede Verkorting en de parallelweg van de N258. Blijkbaar is deze gewenste verkorting langs het water niet gerealiseerd.

 

Forten en linies

In deze omgeving herinnert nog veel aan de Staats-Spaanse Linies uit de Tachtigjarige Oorlog. Bij 65 lopen we langs Fort Ferdinandus (waarvan niet veel meer te zien is) kilometers lang onverhard naar Sint Andries, een buurtschap genoemd naar een verdwenen fort. Daar staat bij 91 een picknickbank, vol in de zon, een uitgelezen plek voor de lunch. De gele pijl nodigt ons uit de Fortdijk op te gaan. Even moeten we er weer af voor een klein stukje asfalt. Dat leidt ons langs de Theetuin Koewacht. Helaas gesloten vanwege de Corona, maar we gaan er zeker nog eens op bezoek. Kijk vooral even op hun website.

Dan gaat het weer onverhard langs het Grote Gat, met bankjes voor een prima uitzicht. Bij het voormalige Fort Sint Nicolaas gaan we de liniedijk weer op en lopen door tot de grote visvijvers bij knp 81. De overige forten op deze route bewaren we voor een andere keer en kiezen de route richting 65 door het bosgebied van Staatsbosbeheer bij de Zandwinputten. Hier is altijd wel iets bijzonders te ontdekken: witte reigers en andere watervogels of grote plakkaten met waterlelies in het voorjaar. Met ons rondje om de grote plassen beëindigen we deze wandeldag. 

Overige wandelingen deze week

Nu de trainingsweken erop zitten, zal ik niet meer elke wandeling beschrijven. Vaak zullen ze hier al eerder voorbij gekomen zijn. We wandelen veel in de Braakman en de directe omgeving. Voor de gezondheid en om de conditie op pijl te houden. Voor het overzicht voor mezelf houd ik wel de km bij.

Resultaten drieëntwintigste week.

De afgelopen week heb ik 4 keer gewandeld en in totaal ruim 21 km afgelegd.

© Jannie Trouwborst, november 2020.

Sinds 31 mei 2020 in totaal gelopen: 376,5 km (afgerond).

Het Westerscheldepad, langs Nummer Een, Slijkplaat en Sasput

Het wordt schipperen met het weer. De herfst toont geregeld zijn gure kanten: kou, veel wind, nattigheid. Ik merk dat goede wandelschoenen, sokken en een paar fleece vesten zo'n beetje de enige echte wandelattributen zijn waar ik over beschik. Al moet er ergens ook nog een flinke poncho liggen. Ik zal er rekening mee moeten houden, dat ik niet altijd met gewenst weer kan gaan wandelen. 

Maandagmiddag 26 oktober: de herfst toont zich vandaag van een redelijke kant. Wel een stevige, koude wind, maar ook zon. Dus kiezen we voor een rondje door de polder, het bos is niet zo betrouwbaar bij zoveel wind. Bovendien liepen we zo meer in de zon: goed voor de vitamine D.

Dit polderrondje loop ik wel vaker en met de wisseling van de seizoenen zie ik de transformatie van de akkers. Pril groen wordt stevig graan of groeit uit tot donkergroen loof met eronder stevige suikerbieten. Eerst verdwijnt het vlas, ook het graan is allang van de akkers, de uien zijn geoogst, de meeste aardappels uit de grond. Tijd voor de mais en de suikerbieten. Die laatste liggen in grote bergen langs de kant van de weg of op boerenerven om opgehaald te worden. De velden raken leger of worden ingezaaid met een groenbemester. En toch blijven er nog verrassingen over. 

We stuiten op een enorm veld met zonnebloemen in volle bloei. En verbazen ons erover, dat we ze niet hebben zien opkomen. Misschien zagen we ze aan voor groenbemesting, toen er nog geen bloemen aan te zien waren. Het veld is zo groot, dat we aan de andere kant van ons rondje het andere uiterste ervan zien. Honderden vierkante meters met zonnebloemen. Dat is geen aardigheidje meer voor de vogels. Het is een nieuwe nateelt, die we hier niet eerder zagen. Voor de zonnebloemzaden nemen we aan. Wellicht heeft de klimaatverandering hier ook een aandeel in. Dat het nog mogelijk is zo laat in het seizoen zonnebloemen te laten groeien en rijpen. Zouden er nog genoeg bijen en andere insecten zijn op ze allemaal te bezoeken? We gaan het zien. Mijn app geeft 4,8 km aan.

Donderdag 29 oktober: voor de ochtend is droog weer voorspeld. Maar daarna wordt het bar en boos. De lange wandeling die in de planning staat voor deze week houden we dus maar even aan en kiezen voor de vertrouwde Braakman-zuid. De herfst zet door: gekleurde bladeren aan de bomen en op de grond, paddenstoelen komen te voorschijn en bessen, steeds meer bessen en andere vruchten. De Braakmanbossen vormen een royaal gedekte tafel voor de vogels.

We lopen kriskras een rondje, zitten een poos op het uitkijkpunt. Dit keer had ik de verrekijker weer eens mee genomen. Maar ik was even vergeten, dat ik door steeds meer beven zonder steuntje er niet goed door kan zien. Het zonnetje komt ook nog even door de wolken piepen. Voldoende vitamine D vandaag, lijkt me. De gelopen afstand is 4,7 km.

Vrijdag 30 oktober: Voor zaterdag is beter weer voorspeld, toch kiezen we vandaag voor onze grote weekwandeling. Ik wil naar de omgeving van Breskens en je weet maar nooit hoe druk het daar wordt in het weekend als het mooi weer is. Het blijkt een goede keus: we ontmoeten onderweg vrijwel geen anderen (te voet of op de fiets) en het blijft droog. 

Uit mijn verzameling haal ik de VVV-folder Het Westerscheldepad. Het is al een oude folder en nu er een knooppuntensysteem is gemaakt in Zeeland is hij niet meer up-to-date. Bovendien moeten we het dus alleen met een beschrijving van de route en een kaartje doen en die blijken niet helemaal te kloppen. Maar we komen er uiteindelijk wel uit en hebben genoten van de tocht.

We parkeren de auto aan de kust bij Nummer Een. Heerlijk al die aparte Zeeuws-Vlaamse namen hier. We lopen via Slijkplaat en Sasput naar een sluisje, waar we een kunstwerk van Omer Gielliet weten te staan. Deze pastoor uit Breskens was tevens kunstenaar. Uit soms eeuwenoud hout maakte hij beelden die meestal een religieuze inhoud hebben. Je vindt ze zowel in Nederland als Vlaanderen. Meer over de pastoor en zijn drijfveren zie HIER. Daar kun je ook enkele voorbeelden vinden. Het beeld bij het sluisje herinnert aan de landing op 9 maart 1733 van ongeveeer 780 Salzburger immigranten die vanwege hun Lutherse geloof moesten vluchten. Ze vestigden zich in het Land van Cadzand. We schrokken ervan hoe zeer het door de tand des tijds aangetast is. Gelukkig hebben we nog een foto van de originele staat. 

Via de kronkelige polderwegen en langs een prachtig natuurgebiedje wandelen we richting Breskens. In de lente kun je hier de boomkikkers horen kwaken. Pas als we de gemeentegrens naderen komen we de eerste mensen tegen. We zijn dan al over de helft van onze wandeltocht. Onze eerste stop is nu het monument voor de burgerslachtoffers van het bombardement door de Canadezen op Breskens op 9 september 1944. Het gebeurde in een poging de haven te vernietigen, zodat de Duitsers zich niet terug konden trekken op Walcheren. De Slag om de Schelde heeft enorm veel schade aangericht in West-Zeeuws-Vlaanderen. De film die erover deze minder bekende, maar doorslaggevende gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog is klaar en komt binnenkort in de bioscoop.

Zelfs Breskens is op deze vrijdagmorgen na de herfstvakantie uitgestorven. Ons favoriete visrestaurantje is door de Corona beperkingen uiteraard dicht. We vinden een bankje aan de haven en eten er onze lunch. Het is nog steeds droog, maar de wind trekt aan en is erg fris. Lang blijven zitten is geen optie. Langs de oever van de Westerschelde gaan we richting vertrekpunt. Bij het Gemaal steken we de dijk over en gaan via een bosgebiedje terug naar de P-plaats. 

Een afwisselende route die met wat aanpassingen nog leuker wordt. Ik zal er later nog een aangepaste GPX-file van maken en die t.z.t. hier toevoegen. Ik kan weer 10 km bijschrijven!

Resultaten tweeëntwintigste week.

De afgelopen week heb ik 3 keer gewandeld en in totaal ruim 19,5 km afgelegd.

© Jannie Trouwborst, oktober 2020.

Sinds 31 mei 2020 in totaal gelopen: 355,5 km (afgerond).